Trịnh Thanh Phong sinh ra và lớn lên ở xã Lâm Xuyên (Sơn Dương). Ông từng là một người lính, tham gia chiến đấu ở mặt trận Lào những năm 70 của thế kỷ trước. Vốn xuất thân từ nông dân nên dù đã xuất ngũ, Trịnh Thanh Phong vẫn giữ nguyên những phẩm chất quý giá của anh bộ đội cụ Hồ, trở thành chiến sỹ hăng hái trên mặt trận văn hóa.
Nhà văn của làng quê
Có người kể với tôi, Trịnh Thanh Phong đam mê văn chương, thích đọc sách từ thời còn là đứa trẻ chăn trâu cắt cỏ. Thời ấy, sách báo đối với người dân quê quanh năm “đầu tắt mặt tối” còn là thứ gì đó “xa xỉ”. Những cuốn sách nổi tiếng của nước ngoài như: Tam quốc diễn nghĩa, Chiến tranh hòa bình, Sông Đông êm đềm, đến các tác phẩm của tác giả nổi tiếng trong nước như: Đời thừa, Chí Phèo của Nam Cao, Tắt đèn của Ngô Tất Tố… đã được anh “lùng sục” từ những già làng trong xã. Hễ biết cụ nào có sách là anh mò tới để mượn và đọc ngấu nghiến. Cánh bạn bè thời trẻ trâu vẫn gọi anh là mọt sách, bởi lúc đi chăn trâu hay lên rừng kiếm củi đều thấy anh mang theo sách để đọc. Người già trong làng nói với nhau, nhất định cuộc đời anh sẽ gắn với sự nghiệp văn chương.
Nhà văn, nhà báo Trịnh Thanh Phong
Những năm tháng làm việc tại Thư viện của Trường Đảng tỉnh (nay là Trường Chính trị tỉnh) và Sở Văn hóa với các chuyến đi tăng cường về xã Thiện Kế (Sơn Dương) tham gia chỉ đạo nhân dân lao động sản xuất… tất cả cuộc sống nơi làng quê chiêm trũng, hình ảnh những người dân quê quanh năm “chân lấm tay bùn” và kho sách ấy bấy lâu đã nuôi dưỡng tâm hồn anh, trở thành “mảnh đất màu mỡ”, tạo điều kiện thuận lợi cho tài năng của anh phát triển, cho sự nghiệp văn chương của anh “nở hoa”. Những trải nghiệm trong công việc, cuộc sống đã trở thành chất liệu, tài liệu quý giá ngấm vào tâm trí anh, thôi thúc anh phải viết. Lột tả sinh động, chân thực bản chất của làng quê anh nói riêng và nông thôn Việt Nam nói chung trong mỗi “đứa con tinh thần” của anh, để tạo nên một nhà văn Trịnh Thanh Phong chân chất, mộc mạc nhưng vô cùng sâu sắc cho Văn học Tuyên Quang như bây giờ. Có lẽ Trịnh Thanh Phong là một trong những tác giả thành công khi viết về đề tài nông thôn, bởi vốn sống và sự am tường về người nông dân và về sự chuyển mình của nông thôn ngày nay. Đọc các tác phẩm của Trịnh Thanh Phong ta thấy rất quen thuộc, giống như đang sống ở chính làng quê mình vậy. Điển hình có thể kế đến là tác phẩm Ma Làng. Tác phẩm được Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn và Hội Nhà văn Việt Nam trao tặng giải A, Giải thưởng Văn học - Nghệ thuật sáng tác về đề tài nông nghiệp, nông dân và nông thôn. Tác phẩm đã được chuyển thể thành bộ phim truyền hình dài tập nổi tiếng cùng tên, được công chiếu rộng rãi, gây tiếng vang lớn trong xã hội. Chính tác phẩm này đã tạo nên “thương hiệu” cho ông-“Phong ma làng”. Cuốn tiểu thuyết Ma làng tái hiện thành công cuộc sống nông thôn của người dân miền núi đương đại trước ngày đổi mới với những thói tục xưa cũ, lối sống làng xã truyền thống, những toan tính nhỏ nhen, manh mún được “cải biến” thành thói tục thời nay. Những thói tục, nét đẹp văn hóa của quê hương ông, của làng quê Việt Nam được ông lột tả, khắc họa rõ nét qua từng tính cách, lối sống, diễn biến tình cảm của các nhân vật. Nếu đọc truyện ngắn của Nam Cao ta thấy “Chí Phèo” ăn vạ ở đâu đó trong mỗi làng quê thì đọc Ma Làng ta lại bắt gặp những mưu mô, thủ đoạn của lão Tòng nhằm đưa đám con cháu như Ất, Lường, Lại, Lọt lên thay nhau nắm chức giữ quyền ở mỗi làng quê. Ở chừng mực nào đó, tác phẩm đã phản ánh một thực trạng của cuộc sống xã hội nơi làng quê Việt Nam đương đại. “Đồng làng đom đóm” là cuốn tiểu thuyết thành công thứ hai sau “Ma làng". Tác phẩm đã được UBND tỉnh trao tặng Giải thưởng Tân Trào năm 2012. Tác phẩm là những dòng ký ức đẫm nước mắt về sự học của Trịnh Thanh Phong. Qua tác phẩm tác giả đã phản ánh được nghị lực phi thường của đứa trẻ mồ côi tên Hữu đã vượt qua bao khó khăn, trắc trở của cuộc sống để được học và trở thành một sỹ quan quân đội. Ánh đèn đom đóm trong vỏ trứng đã nhen nhóm lên mối tình đẹp đẽ giữa Hữu và Hân, dìu dắt họ đến bến bờ hạnh phúc, làm sáng lên bao hy vọng về một cuộc sống tốt đẹp hơn.
Các tác phẩm của nhà văn, nhà báo Trịnh Thanh Phong
Nhà báo của hiện thực Hiện thực cuộc sống không chỉ thấm đẫm trong từng áng văn chương mà còn thể hiện rõ trong từng bài báo của nhà báo Trịnh Thanh Phong. Năm 1998, khi đang đảm nhiệm vị trí Tổng biên tập Báo Tân Trào, ông đã cùng với anh em văn nghệ sỹ trong Hội Văn học - nghệ thuật tỉnh khắc phục những khó khăn, đề nghị UBND tỉnh nâng cấp tờ báo 12 trang từ 1 kỳ lên 2 kỳ/tháng, đảm bảo đúng tôn chỉ, mục đích của tờ báo văn nghệ và duy trì từ đó cho đến nay. Thông qua tờ báo đã bồi dưỡng được đội ngũ văn nghệ sỹ kế cận tích cực, thường xuyên có bài viết trên tờ báo văn nghệ của địa phương như: Đinh Công Thủy, Hoàng Thị Kim Yến, Hồng Giang, Nguyễn Hữu Dực… Suốt thời gian làm Tổng Biên tập Báo Tân Trào đến khi nghỉ hưu và cho đến nay, ông vẫn là một hội viên tích cực của Hội Văn học - Nghệ thuật, Hội Nhà báo tỉnh. Với bút lực dồi dào, ông vẫn thường xuyên cho ra đời nhiều tác phẩm có chất lượng. Các tác phẩm ông viết đăng trên Báo Tân Trào thường tập trung vào thể loại truyện ngắn, ghi chép, ký chân dung của nhiều văn nghệ sỹ địa phương, mang đậm chất người lính, phản ánh rõ nét hiện thực cuộc sống nông thôn và công cuộc đổi mới của quê hương như: “Lòng sông, lòng người cuồn cuộn”, “Mãi mãi là anh bộ đội cụ Hồ”, ‘Khúc oằn sông Phó Đáy”… Với những cống hiến hăng say cho nền văn học, báo chí tỉnh nhà nói riêng và Văn học Việt Nam nói chung, nhà văn Trịnh Thanh Phong đã đoạt được nhiều giải thưởng cao của tỉnh, của trung ương. Đó là những thành công, dấu ấn lớn cho sự nghiệp của một nhà văn – nhà báo. Nhưng có lẽ giải thưởng và thành công lớn nhất với Trịnh Thanh Phong đó chính là các tác phẩm đã để lại những ấn tượng sâu đậm trong lòng công chúng và tác giả được sống mãi trong lòng bạn đọc.
Trần Thị Thu Hương (Báo Tuyên Quang)
Đang Online: 4
Tổng số truy cập: 498.461