Kết quả điều tra, khảo sát thói quen xem truyền hình của khán giả Thái Nguyên mới đây cho thấy, trong nhiều chương trình truyền hình đang phát sóng của Đài PT&TH Thái Nguyên thì Chương trình Thời sự đang có tỷ lệ người xem cao nhất và nhu cầu về tin tức cũng cao hơn các thể loại khác như: Phim truyện, ca nhạc, phổ biến kiến thức, hay gameshow... Tuy nhiên, trong bối cảnh cạnh tranh khốc liệt hiện nay, chương trình thời sự của các đài địa phương cần không ngừng thay đổi mới thích nghi môi trường truyền thông mới.
Đài PT&TH địa phương: Để không “hụt hơi” trong cuộc chạy đua thông tin thời sự
Tự nhìn lại mình
Không phải phủ nhận, nhiều năm qua chương trình thời sự vẫn là một trong những mũi nhọn của các Đài PT&TH địa phương. Các chủ trương, chỉ đạo, điều hành của cấp ủy, chính quyền địa phương, sự vào cuộc của các ngành, địa phương và các vấn đề kinh tế, xã hội, an ninh, quốc phòng... hằng ngày đều được phản ánh đều đặn, kịp thời.
Các chương trình thời sự trưa và tối của TNTV đã và đang hoàn thiện cả về hình thức, kết cấu và nội dung. Với việc bám sát các nhiệm vụ chính trị, phản ánh các hoạt động lãnh đạo, quản lý, điều hành của cấp ủy, chính quyền địa phương, sự vận động của đời sống kinh tế, xã hội... thông tin thời sự đã hoàn thành tốt vai trò của mình với các yếu tố: “Tức thời - đúng định hướng và phản ánh hơi thở cuộc sống”.
Nhiều thế hệ cán bộ, phóng viên cũng từ đây mà trưởng thành. Thông qua tính chất công việc “áp lực” hàng ngày mà tác phong, tu duy, kỹ năng làm báo của những phóng viên, biên tập viên thời sự cũng được đánh giá là nhanh nhạy hơn và hiệu suất công việc cao hơn.
Các chương trình thời sự hiện nay vẫn đang duy trì khung nội dung tin tức trong tỉnh khoảng 25 phút. Riêng kết cấu nội dung được dành từ 10 - 12 phút cho các tin tức về chính trị, kinh tế, văn hóa, hoạt động tại các địa phương, điển hình tiên tiến và từ 10 - 13 phút cho 2 - 4 phóng sự, phản ánh điểm nhấn hoặc các vấn đề cần được phân tích đánh giá sâu. Đây là kết cấu khung chương trình thời sự truyền thống ở nhiều đài PT&TH địa phương đang thực hiện và đảm bảo chất lượng tuyên truyền.
Và để theo kịp với sự phát triển của đời sống xã hội và phục vụ kịp thời cho các nhiệm vụ chính trị, trong thời gian gần đây, các chương trình thời sự của TNTV đã tăng cường lượng thông tin “đậm đặc” hơn với từng chuyên đề, chiến dịch tuyên truyền trên nhiều lĩnh vực khác nhau.
Trong các chương trình thời sự đã xuất hiện các mục, tiểu mục như: Thực phẩm 360S, Trật tự đô thị, Dân ta phải biết sử ta, Dân hỏi các cơ quan chức năng trả lời và duy trì “Chuyện cuối tuần” và “Vấn đề sự kiện”... Sự tăng cường này đã tạo nên sức hấp dẫn mới cho thông tin thời sự nói chung và công tác tuyên truyền của Đài PT&TH Thái Nguyên nói riêng.
Thông tin chậm và “nặng” về hội họp
Tuy nhiên, trong xu hướng mà báo điện tử, mạng xã hội và thiết bị di động tăng nhanh như hiện nay thì thông tin thời sự của các Đài PT&TH địa phương đang đứng trước những nguy cơ là “người đi sau”. Và thực tế trong nhiều nội dung, thông tin thời sự truyền hình đã đến với công chúng sau báo điện tử và mạng xã hội.
Công chúng đang cần thông tin gì? Các vấn đề phản biện xã hội tác động như thế nào chưa được thực sự quan tâm phản ánh nhiều? Cùng với đó còn nhiều vấn đề cần phải đầu tư, thay đổi như: Chất lượng hình ảnh, âm thanh kém, phát thanh viên không hấp dẫn; đồ họa chưa tạo nên điểm nhấn đã làm kém đi sức hấp dẫn của các bản tin thời sự.
Nguyên nhân khách quan là do đặc thù của loại hình truyền hình cần có hình ảnh video, âm thanh, quy trình sản xuất phức tạp và tính định kỳ của thời gian phát sóng... Nhưng cũng có thể khẳng định, nguyên nhân chủ quan là do tư duy làm thời sự chưa thật sự đổi mới. Khi chương trình lên sóng, chính những người làm nghề đều cảm thấy nội dung mới chỉ đến với “đồng chí mà chưa đến với đồng bào”.
Chúng ta vẫn đang “loay hoay” với việc đưa hay không đưa những thông tin “nhạy cảm” hoặc có đưa thì tính định hướng phải như thế nào, đôi khi thông tin lên sóng đã trở nên không còn tính thời sự.
Ngoài ra, cũng phải nhìn vào thực tế các nội dung hội họp, triển khai, tổng kết hay hoạt động lãnh chỉ đạo của cấp ủy chính quyền đang chiếm khoảng 40% các bản tin. Nhiều tin tức có thời lượng 120 giây, trong đó “giải quyết chính sách” về hình ảnh lãnh đạo, hội nghị chiếm phần lớn nội dung...
Kênh thời sự TN1 HD của Đài Phát thanh - Truyền hình Thái Nguyên
Đổi mới và sáng tạo
Qua nghiên cứu có thể thấy, thời gian tới, thông tin thời sự cần chủ động, không nên bị ngập vào xử lý tình huống; cần có nhãn quan chính trị và khả năng nhìn nhận để phản ánh đúng đắn, hài hòa các nhóm lợi ích trong xã hội, không nghiêng về nhóm lợi ích này mà không thấy các lợi ích khác, nhất là không thấy những lợi ích còn lớn hơn đối với toàn xã hội. Hạn chế tối đa vào việc “chạy sau tình huống”, thường xuyên phải xử lý khắc phục các tình huống không tốt đã xảy ra trong thông tin.
Cùng với sự đổi mới về chỉ đạo, thông tin thời sự của các Đài PT&TH địa phương cần bổ sung thêm nhiều nội dung khác để không chỉ giữ khán giả theo dõi chương trình thời sự nhiều hơn mà còn cạnh tranh thông tin với các loại hình báo chí khác. Các nội dung này sẽ tập trung thêm vào lĩnh vực đời sống, văn hóa giải trí, an ninh trật tự. Các phóng sự phản biện xã hội sẽ có tần suất xuất hiện đều đặn với sự hỗ trợ của các phòng nội dung khác nhưng sẽ là phóng sự “Theo dấu đơn thư” hoặc phóng sự điều tra...
Kết cấu của chương trình thời sự sẽ được tổ chức sản xuất theo phương thức phong phú về nội dung, đa dạng cách thể hiện, quan tâm đến các vấn đề mà công chúng đang quan tâm với mục tiêu: “Kịp thời - Chính xác - Nhân văn”. Từ mục tiêu này, hàng ngày chương trình thời sự phải phản ánh kịp thời các hoạt động chính trị trên địa bàn một cách nhanh nhất, các thông tin trên các lĩnh vực kinh tế, văn hóa xã hội, an ninh quốc phòng sẽ được các phóng viên chủ động khai thác. Các chương trình sẽ thêm các tiểu mục để tăng sức hấp dẫn như: Gương mặt nghệ sỹ (phát sóng định kỳ cuối tuần), hay tin nóng trong ngày, rồi “Camera cuộc sống”...
Những nội dung về con người, về cuộc sống ở cộng đồng dân cư, về cách hành xử trong xã hội, những nét đẹp, nhân văn sẽ được xuất hiện nhiều hơn. Hình thức thể hiện cũng sẽ thay đổi hướng tới sử dụng trường quay ảo, trường quay giả lập để tăng sự sinh động, từng bước chọn những gương mặt dẫn chuyên cho các bản tin thời sự. Cùng với đó, chất lượng hình ảnh sẽ chuyển từ khuôn hình 4:3 sang 16:9 HD và phát sóng HD.
Để đáp ứng yêu cầu nắm bắt thông tin mọi lúc, mọi nơi, hiện nay Đài PT&TH Thái Nguyên đang khai thác có hiệu quả chế độ online của trang thông tin điện tử http//thainguyentv.vn và cập nhật các nội dung chính trên fanpage “Truyền hình Thái Nguyên TNTV” bình quân mỗi ngày có trên 2.000 lượt người theo dõi, có những phóng sự “hot” đã thu hút 40.000 lượt người quan tâm, chia sẻ, tương tác.
Đặc biệt trong năm 2019, Đài PT&TH Thái Nguyên đã đầu tư một trường quay mới 10 tỷ đồng với ánh sáng, backdrop led hiện đại, có thể tương tác giữa các BTV hoặc chuyển chương trình liên hoàn khi sản xuất. Từ đây, Đài đã thử nghiệm sản xuất các chương trình trao đổi, tư vấn về sức khỏe, tuyển sinh qua hình thức livestream thu hút khá đông một lượng công chúng trẻ tuổi. Từ tháng 3 năm 2019, Đài PT&TH Thái Nguyên đã tiến hành sản xuất và phát sóng chương trình thời sự trực tiếp buổi trưa. Đây được coi là một hướng đi cần khai thác sâu của các Đài PT&TH địa phương.
Trong thời gian thực hiện Đề án quy hoạch báo chí đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt, các Đài PT&TH địa phương trong đó có Đài PT&TH Thái Nguyên đang chuẩn bị bước vào giai đoạn tự chủ kinh phí “một phần hoặc hoàn toàn”. Câu hỏi đặt ra đối với người đứng đầu cơ quan báo chí đó là làm thế nào để nâng cao chất lượng thông tin? Làm thế nào có nguồn thu để “nuôi” nguồn nhân lực và tái đầu tư cho chương trình? Làm thế nào để khai thác, tận dụng thế mạnh của mạng xã hội mà vẫn đảm bảo yếu tố của báo chí cách mạng, cơ quan ngôn luận của Đảng bộ, chính quyền địa phương.
Từ thực tiễn và lý luận, các Đài PT&TH địa phương nên quan tâm đến các vấn đề sau đây.
Một là, cần phải tạo dựng thương hiệu và định vị kênh truyền hình. Xác định và phân khúc khán giả theo độ tuổi, vị trí xã hội cho từng chương trình và khung giờ phát sóng; tập trung sản xuất các chương trình theo chủ đề đã xác định, từng bước thực hiện chuyên nghiệp hóa kênh, tạo ra nhiều sản phẩm riêng.
Nên chọn chính luận hoặc giải trí để tạo dựng một chương trình “đinh” để khán giả nhớ đến kênh, nhận diện kênh của Đài PT&TH địa phương.
Hai là, thường xuyên cải tiến, đổi mới nội dung và hình thức thể hiện, tin tức thời sự phải cập nhật, nóng hổi, gắn với thực tế đời sống của người dân, chuyển đến khán giả những thông tin khán giả “cần” chứ không phải những thông tin “đài có”. Cần phải hạn chế số lượng tin tức hội họp, dành “đất” cho các nội dung tin tức đời sống, an ninh trật tự và bảo vệ sức khỏe...
Ngoài ra, cần tăng cường các phóng sự mang tính phản biện xã hội, phê phán, lên án các hành vi tiêu cực làm tổn hại đến con người và xã hội. Những phóng sự này sẽ đem lại những hiệu quả nhất định khi giải quyết được nhiều vấn đề: phản ánh chân thực cuộc sống, là diễn đàn của nhân dân. Nó không chỉ thỏa mãn nhu cầu thông tin của công chúng mà còn nâng cao hiệu quả báo chí khi dũng cảm đối mặt với các vấn đề “nóng”, “đụng chạm”; mặt khác các phóng sự đã tác động đến chính quyền, các nhà quản lý khi ban hành, thực thi chính sách, thậm chí sửa sai những quyết định, chính sách không đi vào lòng dân và gây ra những tiêu cực cho xã hội.
Ba là, từng bước thực hiện xã hội hóa sản xuất chương trình, huy động nguồn lực tổng hợp của xã hội để tạo nhiều sân chơi cho khán giả truyền hình thông qua tổ chức các cuộc thi, các chương trình giải trí, gameshow... cũng là một cách để nâng chất lượng, tăng thời lượng và đa dạng hóa chương trình truyền hình địa phương.
Ngoài việc thu hút kinh phí quảng cáo qua các đơn vị truyền thông, các nhà tài trợ, các Đài PT&TH địa phương cần sớm xây dựng đơn giá sản xuất chương trình, tiến hành thực hiện theo cơ chế đặt hàng; đồng thời chủ động làm việc với các doanh nghiệp, các ngành, các địa phương trong việc ký kết tuyên truyền hoặc bảo trợ thông tin.
Bốn là, thường xuyên đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ phóng viên, biên tập viên, đạo diễn, kỹ thuật viên theo hướng chuyên nghiệp hóa, chuyên môn hóa; xây dựng đội ngũ có phẩm chất năng lực và nhiệt huyết với nghề; thực hiện đúng quy định của các cơ quan chuyên môn về quy trình, biện pháp tiếp cận thông tin, xử lý thông tin và sử dụng thông tin để phản bác lại các luận điệu sai trái trên mạng xã hội, bảo đảm đúng chức năng, nhiệm vụ, đúng thời điểm, đúng đối tượng, đúng nội dung, đúng mục tiêu đặt ra.
Năm là, đa dạng các hình thức chuyển tải thông tin theo hướng đa phương tiện kết hợp gồm: Phát thanh, truyền hình, báo điện tử online (trang thông tin điện tử), fanpage và youtube... Riêng đối với truyền hình nên đầu tư sản xuất và phát sóng HD. Sự cạnh tranh thông tin đã và đang diễn ra, uy tín và thương hiệu của một cơ quan báo chí cần được khẳng định.
Xu thế tất yếu của các Đài PT&TH địa phương, trong đó có Đài Thái Nguyên là phải thay đổi từ cách tiếp cận sự kiện, khai thác sự kiện, chuyển tải đến công chúng cái họ quan tâm và cần phải đáp ứng yêu cầu kịp thời trong môi trường truyền thông số, đồng hành và khai thác thế mạnh của mạng xã hội. Có như vậy, hy vọng thông tin thời sự các Đài PT&TH mới không bị “hụt hơi” trong cuộc chạy đua khốc liệt hiện nay./.
Theo: Huy Hòa/ Tạp chí Người làm báo
Đang Online: 4
Tổng số truy cập: 498.639