Ủy viên Bộ Chính trị, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính kiểm tra hoạt động của Trung tâm phục vụ hành chính công xã Mỹ Hiệp, tỉnh Đồng Tháp_Ảnh: TTXVN

Quan điểm của V.I. Lê-nin về cải cách, tinh gọn tổ chức bộ máy nhà nước

Quan điểm của V.I. Lê-nin về cải cách, tinh gọn tổ chức bộ máy nhà nước khẳng định, sức mạnh thực sự của bộ máy nhà nước không nằm ở số lượng đội ngũ cán bộ, mà cốt lõi là ở cách tổ chức khoa học và hiệu quả hoạt động. Trong tác phẩm “Thà ít mà tốt”, được đăng lần đầu trên báo “Sự thật”, số 49, ngày 4-3-1923, V.I. Lê-nin vạch rõ định hướng nhiệm vụ cải tổ bộ máy nhằm kiến tạo một Nhà nước Xô-viết có đủ năng lực để đưa nước Nga vượt qua nền kinh tế tiểu nông lạc hậu, tạo nền tảng vững chắc để tiến tới nền sản xuất lớn mang tính xã hội chủ nghĩa, phản ánh đúng bản chất cách mạng của nhà nước công nông. Người khẳng định, bộ máy nhà nước cần tinh giản, trong sạch, kiểu mẫu, dựa trên nền tảng liên minh công - nông; đồng thời, phải đổi mới cả về số lượng và chất lượng, từ đó hiện thực hóa quyền làm chủ đích thực của quần chúng lao động.

V.I. Lê-nin yêu cầu quá trình cải cách bộ máy có trọng tâm, trọng điểm, thực hiện chắc chắn, thận trọng, tránh sự chậm chạp, lãng phí và thiếu hiệu quả. Đặc biệt, “Phải thực hành tiết kiệm tột mức trong bộ máy nhà nước của chúng ta. Chúng ta phải bài trừ mọi vết tích lãng phí mà nước Nga quân chủ và bộ máy quan liêu tư bản chủ nghĩa của nó đã để lại”⁽¹⁾. Người nhấn mạnh: “Phải vĩnh viễn vứt bỏ ngay tất cả những tiêu chuẩn chung về số lượng nhân viên của các cơ quan thuộc bộ ấy. Chúng ta phải lựa chọn đặc biệt cẩn thận những cán bộ của Bộ dân ủy thanh tra công nông, căn cứ vào một sự kiểm tra nghiêm ngặt nhất, chứ không khác được”⁽²⁾. Mặt khác, V.I. Lê-nin yêu cầu công tác cải tổ bộ máy nhà nước cần tiến hành tuần tự, kiên trì, tránh nóng vội, dễ dãi trong công tác tuyển dụng. Người khẳng định, chỉ bằng sự bền bỉ và cẩn trọng, trong một vài năm, có thể xây dựng được một cơ quan kiểm tra vừa gương mẫu, được nhân dân tuyệt đối tín nhiệm, đủ năng lực thực hiện trọng trách lớn lao - đó chính là Ban Kiểm tra Trung ương.

Lãnh tụ vĩ đại của Liên Xô cũng sớm chỉ rõ, để tiến hành cải cách hiệu quả bộ máy nhà nước, cần tăng cường công tác kiểm tra, giám sát; giữ vững vai trò lãnh đạo của Đảng và Nhà nước; chú trọng phát hiện, tuyển chọn, đào tạo đội ngũ cán bộ có phẩm chất và năng lực; thực hiện quy trình khảo sát, thi tuyển công khai trước khi bổ nhiệm chức vụ; đồng thời, phải kiên quyết thanh lọc cán bộ thoái hóa, biến chất, có hành vi tham nhũng. Người nhấn mạnh: “Không quên kiểm tra đi kiểm tra lại nhiều lần, mà sáng tạo ra một cái gì thực sự không chê trách được, một cái gì có thể làm cho tất cả và từng người phải tôn trọng”⁽³⁾.

Để thực hiện hiệu quả nhiệm vụ cải cách, tinh gọn tổ chức bộ máy nhà nước, V.I. Lê-nin đề nghị hợp nhất Bộ Dân ủy kiểm tra công nông với Ban Kiểm soát Trung ương Đảng... Đề nghị này xuất phát từ thực tế: Bộ dân ủy ngoại giao - bộ máy ngay từ đầu đã hợp nhất với bộ phận đối ngoại của Trung ương Đảng và trong thực tế thì Bộ Dân ủy ngoại giao là tốt nhất, có uy tín lớn nhất và không phạm khuyết điểm của bộ máy nhà nước cũ. Từ cách làm này, V.I. Lê-nin cho rằng, giảm nhẹ tổ chức bộ máy nhà nước vừa để bộ máy hoạt động có hiệu lực, hiệu quả, vừa gần gũi với quần chúng nhân dân, vừa tiết kiệm lớn cho ngân sách...

Cùng với đó, V.I. Lê-nin chỉ ra rằng, một trong những nguyên nhân căn bản khiến bộ máy nhà nước hoạt động kém hiệu quả là do đội ngũ cán bộ, công chức còn hạn chế về năng lực và phẩm chất. Theo Người, tuy giữ vai trò lãnh đạo, quản lý hệ thống nhà nước, nhưng trong điều kiện xuất thân từ lao động chân tay, chưa được đào tạo bài bản, việc giai cấp công nhân vận hành một thiết chế nhà nước mới mẻ, phức tạp là một thách thức lớn, “họ rất muốn đem lại cho chúng ta một bộ máy tốt hơn. Nhưng họ không biết làm như thế nào. Họ không thể làm được việc đó”⁽⁴⁾. Do đó, muốn xây dựng một bộ máy nhà nước liêm chính, hoạt động hiệu quả, cần đặt trọng tâm vào việc đào tạo và tuyển chọn đội ngũ cán bộ trên cơ sở nghiêm túc, khách quan và có căn cứ khoa học.

V.I. Lê-nin coi công tác lựa chọn cán bộ thanh tra, kiểm tra là yếu tố then chốt. Người yêu cầu việc tuyển chọn được tiến hành nghiêm túc, lựa chọn những cán bộ có lập trường chính trị vững vàng, giàu kinh nghiệm thực tiễn, sau đó tiếp tục đào tạo chuyên sâu về nghiệp vụ thanh tra, kiểm tra nhằm đáp ứng yêu cầu ngày càng cao của công tác quản lý nhà nước. Người cũng phản đối việc áp dụng các tiêu chí cứng nhắc về biên chế và nhấn mạnh rằng việc tuyển chọn cán bộ cần dựa trên quá trình kiểm tra, đánh giá kỹ lưỡng và nghiêm túc. “Phải lựa chọn đặc biệt cẩn thận những cán bộ của Bộ Dân ủy thanh tra công nông, căn cứ vào một sự kiểm tra nghiêm ngặt nhất”⁽⁵⁾. Trong đó, một số biện pháp cụ thể để tuyển chọn cán bộ quản lý, bao gồm: “mở ngay một cuộc thi soạn hai cuốn sách giáo khoa, hoặc nhiều hơn nữa, viết về tổ chức công tác nói chung, và đặc biệt là về công tác quản lý”⁽⁶⁾. Người nhấn mạnh, trong quá trình đổi mới hệ thống chính trị, điều cốt yếu là phải chú trọng nâng cao năng lực và hiệu quả hoạt động của đội ngũ cán bộ. Việc học tập và tu dưỡng không thể là nhiệm vụ ngắn hạn, mà phải trở thành một quá trình liên tục, bền bỉ. V.I. Lê-nin yêu cầu: “Một là học tập, hai là học tập, ba là học tập mãi, và sau nữa, phải làm sao cho học thức ở nước ta không nằm trên giấy hoặc là một lời nói theo mốt nữa”⁽⁷⁾, “Cử một vài người có năng lực và tận tâm sang Đức hay sang Anh để sưu tầm tài liệu và nghiên cứu vấn đề”⁽⁸⁾. Cần làm cho việc học trở thành tiềm thức của mỗi người, biến nó thành một nhu cầu thiết yếu. Năng lực của cán bộ chính là yếu tố then chốt tạo nên sức mạnh nội lực và sự bền vững.

Vận dụng quan điểm “thà ít mà tốt” của V.I. Lê-nin với việc đổi mới, sắp xếp tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị tinh gọn, hoạt động hiệu lực, hiệu quả hiện nay

Ở nước ta, từ khi nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa, nay là nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam ra đời đến nay, đặc biệt là trong thời kỳ đổi mới luôn chú trọng công tác cải cách, đổi mới tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị để từng bước tinh gọn, hoạt động hiệu lực, hiệu quả. Nghị quyết số 18-NQ/TW, ngày 25-10-2017, của Hội nghị Trung ương 6 khóa XII, “Một số vấn đề về tiếp tục đổi mới, sắp xếp tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị tinh gọn, hoạt động hiệu lực, hiệu quả” đã đánh giá: Trong những năm qua, Đảng ta đã ban hành nhiều chủ trương, nghị quyết quan trọng và lãnh đạo tổ chức thực hiện công cuộc đổi mới tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị, đạt được kết quả đáng ghi nhận. Hệ thống tổ chức của Đảng, Nhà nước, Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và các đoàn thể chính trị - xã hội từng bước được kiện toàn; chức năng, nhiệm vụ và mối quan hệ công tác giữa các cơ quan được điều chỉnh hợp lý hơn, góp phần phục vụ mục tiêu xây dựng nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa và phát triển kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa. Tuy nhiên, tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị vẫn còn cồng kềnh, nhiều tầng nấc, đầu mối; hiệu quả hoạt động chưa cao; chức năng, nhiệm vụ giữa các cơ quan còn chồng chéo, phân công, phân cấp chưa hợp lý; một số cơ quan, tổ chức còn hạn chế về năng lực điều hành; phối hợp giữa các cấp, ngành, địa phương chưa thật sự chặt chẽ... Đây là một trong những rào cản để đất nước vươn mình phát triển mạnh mẽ hơn.

Tổng Bí thư Tô Lâm đã xác định các định hướng chiến lược đưa đất nước bước vào kỷ nguyên mới, kỷ nguyên vươn mình của dân tộc, trong đó có bốn định hướng tập trung trực tiếp vào việc đổi mới hệ thống chính trị: 1- Về cải tiến phương thức lãnh đạo của Đảng; 2- Về tăng cường tính Đảng trong xây dựng, hoàn thiện Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa của dân, do dân, vì dân; 3- Về tinh gọn tổ chức bộ máy hoạt động hiệu lực, hiệu quả; 4- Về công tác cán bộ⁽⁹⁾... Điều này khẳng định rằng, tiếp tục nghiên cứu, hoàn thiện mô hình tổng thể tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị là nhiệm vụ then chốt để bảo đảm thành công trong kỷ nguyên phát triển vươn mình của dân tộc.

Trong bối cảnh Đảng và Nhà nước ta đang đẩy mạnh cải cách hành chính, đổi mới phong cách lãnh đạo, điều hành, phương pháp công tác, lề lối làm việc, xây dựng tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị tinh gọn, hoạt động hiệu lực, hiệu quả, quan điểm “thà ít mà tốt” của V.I. Lê-nin vẫn giữ nguyên giá trị, với chỉ dẫn sâu sắc cả về phương hướng và phương pháp. Tư tưởng đó không chỉ là lời nhắc nhở về tính kỷ luật, tinh thần tiết kiệm và sự nghiêm túc trong sắp xếp, tinh gọn tổ chức bộ máy, mà còn là phương châm hành động cho cả hệ thống chính trị trong kỷ nguyên vươn mình phát triển của dân tộc.

Thứ nhất, đối với công tác sắp xếp, tinh gọn tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị hiện nay.

Chủ trương sắp xếp, kiện toàn tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị theo hướng tinh gọn, giảm đầu mối, giảm tầng nấc trung gian, nâng cao hiệu lực, hiệu quả hoạt động đã và đang được Đảng ta triển khai một cách đồng bộ, quyết liệt và có bước đi ngày càng cụ thể, thực chất. Việc thực hiện Nghị quyết số 18-NQ/TW và Nghị quyết số 19-NQ/TW, ngày 25-10-2017, của Hội nghị Trung ương 6 khóa XII, “Về tiếp tục đổi mới hệ thống tổ chức và quản lý, nâng cao chất lượng và hiệu quả hoạt động của các đơn vị sự nghiệp công lập” không chỉ dừng lại ở định hướng, mà đã chuyển hóa thành quyết sách, hành động cụ thể ở các cấp, các ngành, thể hiện rõ quyết tâm chính trị rất cao của Đảng và Nhà nước trong việc đổi mới tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị theo tinh thần “thà ít mà tốt”, phục vụ nhân dân một cách hiệu quả hơn.

Tinh thần “phải thực hành tiết kiệm triệt để trong bộ máy”, chính là cơ sở lý luận sắc bén cho việc đẩy mạnh tinh giản biên chế, cấu trúc lại tổ chức bộ máy hiện nay. Các phương án, như sáp nhập tỉnh, bỏ cấp huyện, sắp xếp lại đơn vị hành chính cấp xã, tổ chức lại cơ quan chuyên môn không còn là vấn đề “có nên làm hay không” mà là bước đi đã được xác định, đã được nghiên cứu kỹ lưỡng. Việc tinh giản tầng nấc trung gian, nhất là cấp huyện - vốn được xem là “cầu nối”, nhưng cũng là “điểm nghẽn” trong quản lý nhà nước là yêu cầu tất yếu đặt ra. Hơn nữa, trong bối cảnh chuyển đổi số, xây dựng chính quyền điện tử, chính quyền số và đô thị thông minh, việc giảm tầng nấc trung gian không chỉ góp phần tinh giản biên chế, tiết kiệm chi phí hành chính, mà còn tạo điều kiện để người dân tiếp cận dịch vụ công nhanh chóng, thuận lợi hơn.

Cán bộ, công chức Trung tâm Phục vụ hành chính công tỉnh Bắc Ninh hỗ trợ người dân đến làm thủ tục hành chính_Ảnh: TTXVN

Sáp nhập tỉnh, không tổ chức cấp huyện, sáp nhập, tinh gọn cấp xã là một trong những bước đi táo bạo và có tính cải cách sâu rộng. Yêu cầu đặt ra không chỉ là việc tổ chức lại bộ máy hành chính, mà còn là cơ hội để thiết kế lại toàn bộ quy trình quản trị theo hướng khoa học, hiện đại, liên thông, liên cấp và gần dân hơn. Việc cắt giảm tầng nấc trung gian không có nghĩa là rút bớt trách nhiệm mà là yêu cầu cấu trúc lại chức năng, nhiệm vụ, bảo đảm việc quản lý vẫn hiệu quả, nhưng linh hoạt và gọn nhẹ hơn, đồng thời thúc đẩy sự chủ động, sáng tạo từ cơ sở và nâng cao vai trò điều phối chiến lược của cấp tỉnh.

Tuy nhiên, là chủ trương lớn, cần sự thận trọng trong triển khai. Việc sáp nhập cấp tỉnh, không tổ chức cấp huyện, sáp nhập, tinh gọn cấp xã thực sự trở thành bước đột phá trong cải cách tổ chức bộ máy, với lộ trình phù hợp, đánh giá kỹ lưỡng tác động đa chiều, đặc biệt về tổ chức đảng, hệ thống chính trị, đội ngũ cán bộ, cơ sở vật chất và quyền lợi của nhân dân sẽ phát huy hiệu quả các giá trị tích cực. Trong quá trình làm có thể học hỏi kinh nghiệm lẫn nhau, từ đó nhân rộng, lan tỏa. Đồng thời, tiến hành rà soát, hoàn thiện hệ thống pháp luật liên quan, đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin, xây dựng cơ chế kiểm tra, giám sát chặt chẽ trong quá trình chuyển đổi để tránh hệ lụy tiêu cực. Quan trọng hơn cả là bảo đảm được nguyên tắc “tinh gọn, nhưng không bỏ sót chức năng”, “giảm cấp, nhưng không giảm chất lượng phục vụ”, “cắt tầng nấc, nhưng không làm loãng trách nhiệm”. Thực hiện tốt điều đó không chỉ chứng minh hiệu quả cải cách tổ chức bộ máy, mà còn góp phần tạo dựng lòng tin xã hội, thúc đẩy sự đồng thuận, từ đó khơi thông nguồn lực, tạo đà cho phát triển nhanh và bền vững.

Thứ hai, đối với công tác nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ.

Nghị quyết Hội nghị Trung ương 7 khóa XII đã đánh giá: “Sau hơn 20 năm thực hiện Nghị quyết Trung ương 3-NQ/TW khóa VIII về chiến lược cán bộ, đội ngũ cán bộ các cấp có bước trưởng thành, phát triển về nhiều mặt, chất lượng ngày càng được nâng lên, từng bước đáp ứng yêu cầu của thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước... Tuy nhiên, nhìn tổng thể, đội ngũ cán bộ đông nhưng chưa mạnh; tình trạng vừa thừa, vừa thiếu cán bộ xảy ra ở nhiều nơi; sự liên thông giữa các cấp, các ngành còn hạn chế... Công tác cán bộ còn nhiều hạn chế, bất cập, việc thực hiện một số nội dung còn hình thức”⁽¹⁰⁾.

Hiện nay, nhiệm vụ nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức được đặt ra trong bối cảnh mới, với yêu cầu mới: “Xây dựng đội ngũ cán bộ, nhất là cán bộ cấp chiến lược có phẩm chất, năng lực, uy tín, ngang tầm nhiệm vụ; đủ về số lượng, có chất lượng và cơ cấu phù hợp với chiến lược phát triển kinh tế - xã hội và bảo vệ Tổ quốc”⁽¹¹⁾. Đội ngũ cán bộ vừa có bản lĩnh chính trị kiên định, đạo đức công vụ trong sáng, vừa có trình độ chuyên môn sâu, kỹ năng quản trị hiện đại, năng lực số và tinh thần đổi mới sáng tạo. Không chỉ đơn thuần là đội ngũ “vừa hồng, vừa chuyên”, cán bộ thời kỳ mới cần là người biết học tập suốt đời, chủ động thích ứng với môi trường thay đổi nhanh chóng, đồng thời là trung tâm kết nối và phục vụ nhân dân một cách hiệu quả.

Một trong những điểm cốt lõi trong quan điểm “thà ít mà tốt” của V.I. Lê-nin là nhấn mạnh tầm quan trọng của chất lượng đội ngũ cán bộ, coi đây là yếu tố quyết định sức mạnh, sự trong sạch và hiệu quả hoạt động của bộ máy nhà nước. Sinh thời, khi nói về công tác cán bộ, Chủ tịch Hồ Chí Minh khẳng định: “cán bộ là cái gốc của mọi công việc”⁽¹²⁾, và vì vậy “muôn việc thành công hoặc thất bại đều do cán bộ tốt hay kém”⁽¹³⁾. Trong bối cảnh hiện nay, chỉ dẫn của Chủ tịch Hồ Chí Minh tiếp tục soi sáng quá trình xây dựng đội ngũ cán bộ đáp ứng yêu cầu của thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa, hội nhập quốc tế, chuyển đổi số và phát triển bền vững đất nước, cụ thể là:

Một là, về tư duy đổi mới và năng lực sáng tạo.

V.I. Lê-nin từng nhấn mạnh: “Phải liên hệ, nối liền, kết hợp nguyên tắc chung về sự phát triển với nguyên tắc chung về sự thống nhất của thế giới, của giới tự nhiên, của vận động, của vật chất...”⁽¹⁴⁾. Tư tưởng ấy gợi mở cho công tác cán bộ hôm nay yêu cầu cấp thiết đổi mới tư duy, từ tư duy nhiệm kỳ sang tư duy phát triển bền vững, từ hành chính hóa sang phục vụ. Cán bộ không thể chỉ giỏi về chuyên môn trong “vùng an toàn” của mình, mà cần chủ động nghiên cứu, ứng dụng tri thức mới, công nghệ mới để cải tiến quy trình, phương pháp làm việc. Năng lực phát hiện vấn đề, đề xuất giải pháp và tổ chức thực thi hiệu quả là các tiêu chí cốt lõi để đánh giá cán bộ trong thời đại chuyển đổi số.

Hai là, về tinh thần dám nghĩ, dám làm, dám chịu trách nhiệm.

V.I. Lê-nin đặc biệt nhấn mạnh tầm quan trọng của đội ngũ cán bộ trong hệ thống chính trị phải gương mẫu, chính trực và có trách nhiệm cá nhân. Trong bối cảnh ở Việt Nam hiện nay, yêu cầu này càng trở nên cấp thiết. Một cán bộ giỏi không chỉ cần có năng lực, mà còn cần có dũng khí hành động, dám chịu trách nhiệm trước quyết định đổi mới, vì lợi ích chung. Đây chính là điều kiện tiên quyết để khắc phục tình trạng trì trệ, tâm lý né tránh, sợ sai trong đội ngũ cán bộ hiện nay - một trong những rào cản lớn nhất đối với sự vận hành của hệ thống chính trị.

Ba là, về tinh thần gần dân, sát cơ sở.

Một trong những điểm sáng trong quan điểm của V.I. Lê-nin là khẳng định vai trò trung tâm của nhân dân, biểu hiện qua nguyên lý “liên minh công - nông” và tinh thần phụng sự quần chúng. Điều đó tiếp tục được vận dụng vào thực tiễn Việt Nam qua nguyên lý “lấy dân làm gốc”. Cán bộ muốn hoàn thành tốt nhiệm vụ thì không thể xa rời thực tiễn, không thể chỉ ngồi bàn giấy mà cần xuống cơ sở, hòa mình vào đời sống của nhân dân, lắng nghe nguyện vọng, kịp thời giải quyết vướng mắc, từ đó hình thành chính sách sát, hợp thực tế. Trong kỷ nguyên số, công nghệ có thể hỗ trợ quy trình hành chính, nhưng không thể thay thế vai trò “giao tiếp con người” trong xử lý vấn đề xã hội phức tạp, giàu tính nhân văn. Việc “gần dân, hiểu dân, học dân và có trách nhiệm với dân” phải trở thành giá trị cốt lõi trong đạo đức công vụ.

Bốn là, về học tập suốt đời và thích ứng chuyển đổi số.

Câu nói nổi tiếng “Học, học nữa, học mãi” của V.I. Lê-nin không chỉ là một khẩu hiệu mang tính cổ vũ, mà còn là lời nhắc nhở sâu sắc về tính liên tục, không ngừng nghỉ trong quá trình hoàn thiện bản thân. Trong thời đại Cách mạng công nghiệp lần thứ tư, khi tri thức, công nghệ và phương thức quản trị liên tục biến đổi, yêu cầu này càng đặt ra một cách cấp bách và không thể chậm trễ. Cán bộ không thể chỉ trông chờ vào kiến thức đã từng được đào tạo, mà phải biến việc học thành nhu cầu nội tại, gắn với công việc hằng ngày. Đặc biệt, kỹ năng số, tư duy dữ liệu và năng lực sử dụng công nghệ trong xử lý công vụ cần được xem là tiêu chí bắt buộc đối với cán bộ các cấp. Hơn thế, xây dựng văn hóa học tập suốt đời trong đội ngũ cán bộ là một bảo đảm chiến lược để tạo ra nguồn nhân lực hành chính “tự làm mới mình”, không bị tụt hậu trước xu thế toàn cầu.

Năm là, tinh giản biên chế gắn với chuẩn hóa vị trí việc làm và đổi mới phương pháp đánh giá cán bộ theo kết quả công việc.

Một trong những nguyên nhân căn bản dẫn đến tình trạng bộ máy cồng kềnh, biên chế chưa tinh gọn là do việc bố trí cán bộ chưa thực sự dựa trên yêu cầu thực tiễn và hiệu quả công việc, mà vẫn còn nặng tính bình quân, cào bằng, thậm chí nể nang. Vì vậy, để thực hiện tinh giản biên chế thực chất, tránh hình thức, cần gắn việc tinh giản với quá trình chuẩn hóa vị trí việc làm - tức là xác định rõ “chỗ cần người” thay vì “có người rồi mới tìm việc”.

Cần thực hiện nghiêm chủ trương của Đảng về công tác quản lý biên chế của hệ thống chính trị, tinh giản biên chế theo vị trí việc làm. Cần tránh tình trạng một vị trí “tồn tại cho có” hoặc không rõ chức năng, dẫn đến vừa thừa người, vừa thiếu hiệu quả. Đồng thời, nên khuyến khích mô hình kiêm nhiệm chức danh, nhất là ở cấp cơ sở, nhằm nâng cao hiệu suất và tiết kiệm nguồn lực.

Tiếp tục đổi mới phương thức đánh giá đội ngũ cán bộ theo hướng định lượng, gắn với kết quả đầu ra, thay vì dựa vào hồ sơ hoặc thâm niên. Đánh giá cán bộ theo định kỳ bằng sản phẩm cụ thể, hiệu quả công việc và mức độ hài lòng của người dân là cơ sở để phân loại cán bộ, từ đó thực hiện sàng lọc đội ngũ. Cán bộ không đáp ứng yêu cầu, không hoàn thành nhiệm vụ nhiều năm liền cần được xem xét đưa ra khỏi hệ thống một cách công khai, minh bạch.

Cần xác lập rõ nguyên tắc: “không tinh giản đại trà, không giữ lại vì nể nang”, thay vào đó là “giữ người làm được việc, giảm người không đáp ứng yêu cầu”. Việc tinh giản phải được gắn với cơ chế tuyển dụng cạnh tranh, minh bạch và tạo điều kiện phát triển cho người có năng lực thực sự. Quan đi “thà ít mà tốt” của V.I. Lê-nin chính là kim chỉ nam để xây dựng một đội ngũ cán bộ tinh gọn, tinh hoa, thay vì đông đảo, nhưng kém hiệu quả. Theo đó, việc nghiên cứu và vận dụng quan điểm “thà ít mà tốt” của V.I. Lê-nin vào sắp xếp, tinh gọn tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị và công tác xây dựng đội ngũ cán bộ, công chức là điều cần thiết. Đây là quá trình không đơn giản và không thể hoàn thành trong thời gian ngắn, mà đòi hỏi sự kiên trì, sáng tạo, chủ động để từng bước hoàn thiện tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị và xây dựng đội ngũ cán bộ vững mạnh, đáp ứng yêu cầu phát triển trong kỷ nguyên mới./.

TS LÊ VĂN PHỤC - TS TRẦN THỊ MINH TRÂM

Học viện Chính trị khu vực III - Trường Đại học Công nghiệp Hà Nội

-----------------

(1), (2), (3), (4) V.I. Lê-nin: Toàn tập, Nxb. Chính trị quốc gia, Hà Nội, 2006, t. 45, tr. 458 - 459, 446, 447, 443
(5), (6), (7), (8) V.I. Lê-nin: Toàn tập, Sđd, t. 45, tr. 446, 449, 444, 449
(9) Xem: Tô Lâm: “Một số nhận thức cơ bản về kỷ nguyên mới, kỷ nguyên vươn mình của dân tộc”, Tạp chí Cộng sản, số 1.050 (11-2024), tr. 5 - 9
(10), (11) Tài liệu nghiên cứu các Văn kiện Hội nghị lần thứ bảy Ban chấp hành Trung ương Đảng khóa XII, Nxb. Chính trị quốc gia Sự thật, Hà Nội, 2018, tr. 17, 21, 23, 123
(12), (13) Hồ Chí Minh: Toàn tập, Nxb. Chính trị quốc gia Sự thật, Hà Nội, 2011, t. 5, tr. 269, 268 - 269
(14) V.I. Lê-nin: Toàn tập, Sđd, t. 29, tr. 271

Theo Tạp chí Cộng sản điện tử